Van Triacastela naar Santiago

Ook het laatste grote 'obstakel' op weg naar Santiago hebben we vandaag bedwongen. ( Obstakel is geen goed woord voor het prachtige dal waarin we naar boven klommen) We klommen in drie en een half uur van Trabadelo naar O' Cebreiro boven op de bergrug die Galicië scheidt van de rest van Spanje. Klimmen gaat ons steeds beter af. We voeren geen gevechten meer met de berg. We passen ons (verzet) aan. 

In de eerste weken van onze tocht heb ik bij het klimmen vaak moeten denken aan de mooie mindfulness meditatie van Edel Maex over 'de berg'. 'De berg wordt niet aangetast door alles wat er buiten gebeurt.' Zo merkte ik dat de berg zich ook niks aantrekt van mijn zuchten en vloeken. Er is maar een oplossing: ik zal me moeten aanpassen aan de berg.

We klimmen nu vaak met Spaanse mountainbikers. Zij op het onverharde pad, wij op de weg. Een jong stel zien we nu dagelijks wel drie keer. Bij de rustplaatsen vertrekken zij eerder dan wij, maar bij de volgende rustplaats zitten wij al met een pilsje  op het terras als zij uitgeput bovenkomen. Klimmen doen we waarschijnlijk even snel, maar dalen over de weg gaat veel sneller. 

Gisteren sliepen we in het mooie hostel dat Elly en haar Spaanse man in Trabadelo hadden opgeknapt.  Vandaag in een albergue waar wij duidelijk de oudsten zijn. Veel Spaanse en Duitse studenten die in hun vakantie een (klein) deel van de camino lopen. 

We naderen Santiago; nog 2 of 3 fietsdagen. Dus onze gesprekken gaan over het afronden. We hebben een fantastische tijd. We genieten met volle teugen, maar.... 

SANTIAGO DE COMPOSTELA  2732 km

Donderdagmiddag 17 juli 2014 kwamen we aan in Santiago. We hadden enkele zware fietsdagen met veel klimmetjes.  Veel eucalyptusbossen en veel jonge mensen onderweg .
Pas de volgende ochtend hoorden we in de Huiskamer van de Lage Landen, over de ramp met de MH 17 die plaats vond op de middag dat wij de laatste kilometers van onze tocht reden. We werden uitgenodigd voor een speciale viering in een zijkapel van de kathedraal op zondag om de slachtoffers de herdenken.
De dagen in Santiago waren wat onwezenlijk. De vreugde over het voltooien van onze toch werd vermengd met het verdriet en de vragen die deze ramp opriepen.

El Acebo.     2480 km.

"Als ik een praatje moet houden over de camino, dan zeg ik altijd dat je het Spaanse deel in drieën kunt delen. En dat die drie delen overeenkomen met de stadia in spirituele groei." Aldus Jan, onze gastheer in de herberg Nos Reppos waar we zo'n 4 weken geleden sliepen. " In het eerste deel tot Burgos is alles nog groen en fris; de pelgrim is ook nog fris en verwachtingsvol. Daarna komt de Spaanse hoogvlakte: eentonig, saai, lelijk, ongenadig, dor, ........ Zo is het dan ook met de ziel van de pelgrim. Er komt vertwijfeling en eenzaamheid. 

Maar dan, na Astorga, komen in de bergen de geuren en kleuren weer terug. Er zijn weer prachtige vergezichten. En in Galicië is er weer het frisse groen.  De ziel loopt over van vreugde en er is vol op energie."

Vandaag hebben wij deze tintelende vreugde mogen ervaren in de klim van Astrorga naar Cruz de Ferro. Prachtig berglandschap met bloeiende heide. We reden zoals in de afgelopen dagen bijna steeds parallel aan de onverharde camino met de wandelaars.  Het 'buen camino' dat wij elkaar vandaag ook steeds toewensten was hartelijker dan op de hoogvlakte.

En het is van grote betekenis dat aan de top van deze klim, bij het Cruz de Ferro, ook alle ruimte is voor de zorgen en verdriet. Hier leggen al eeuwen pelgrims bij een groot kruis steentjes neer;  vaak meegenomen van thuis. Deze steentjes symboliseren de zorgen en verdriet dat men hier wil achterlaten. We merkten dat iedereen anders omgaat met deze heilige plaats. Mountainbikers crossen de 'steenhoop' op. Een Spaanse familie maakt op de top een groepsfoto met de muziek uit hun mobieltjes aan. Wij hadden het geluk om samen met jonge mensen uit de USA, Spanje en België aan de voet te staan. Iedereen gaf elkaar de de tijd en ruimte om even alleen in stilte naar boven te gaan om een steentje of briefje achter te laten.

Tijdens de klim namen we een lange pauze in Foncebadon. Een bijzondere plaats op de camino. Ooit een verlaten en vervallen bergdorpje. Nu tussen de puinhopen weer herbergen en voorzieningen voor de pelgrims.

Na een steile afdaling vonden we een slaapplaats in El Acebo een bergdorpje waar in de winter maar 7 mensen wonen.  Nu is het drukker. Op de achtergrond horen we de Duitse vrouwen in de bar juichen. Waarschijnlijk heeft Duitsland gescoord tijdens de WK finale.

Astorga.   2440 km.

In Frankrijk waren de dorpsfeesten altijd op de dag voor dat we aankwamen of net op de dag na ons vertrek. Maar vandaag hadden we wel drie keer geluk. Eerst een feest met braderie om een vijftigjarig jubileum te vieren van iets in het dorp. Twintig kilometer verder reden we weer een dorpsfeestje binnen. (Helaas door glas, zodat ik net na het dorp mijn tweede lekke band had.) En vanavond in Astorga gaf het lokale jeugdorkest een uitvoering op het centrale plein. 

We genieten altijd als we zo onverwachts een feest meemaken dat niet opgezet is voor toeristen.

Gisteren was er een meer ingetogen feest in onze herberg in het klooster van de zusters Benedictinessen in het centrum van Leon. Het was de feestdag van de heilige Benedictus. De feestelijkheden waren vooral kerkelijke vieringen. Maar zoals we al schreven, kiezen we in Spanje meer voor de bar dan voor de kerk.

We hebben steeds meer een vast ritueel na aankomst op de slaapplaats. Na de was lopen we stad of dorp in, bezoeken bezienswaardigheden en gaan op een terrasje zitten met een glas witte wijn en tapa's. Dat houden we een hele tijd vol, tot het moment dat het pelgrimsmenu geserveerd gaat worden.

We hebben nu 4 dagen Spaanse Hoogvlakte achter ons met prima fietsweer.  De afgelopen dagen viel ons vooral het irrigatiesysteem op.  Overal kanalen met flink stromend water, daaraan gekoppeld  goten en sloten die aftakkingen hebben naar iedere akker. Er is een flinke afwisseling van gewassen: haver, tarwe, bieten, aardappelen, mais en hop. 

We rijden steeds op een hoogte van rond de 850 meter. s'Ochtends is het flink koud, maar voor de rest van de dag terrasjesweer.
Tussen Leon en Astorga reden we over de oude brug bij Hospitaal de Obrigo. De geschiedenis van deze brug met 18 bogen gaat terug tot de romeinse tijd.

Morgen trekken we de Montes de Leon in. We gaan dan naar het hoogste punt van onze tocht. Nog zo'n 500 meter hoger dan de pas in de Pyreneeën.

Castrojeriz.    2220 km

Vanuit Najera reden we door de wijn- en tarwevelden van de Rioja naar de kloosters van San  Millan de la Cogolla. Ik was hier meer dan tien jaar geleden ook geweest tijdens een trektocht door de Sierra de la Demanda. We kwamen aan de rand van het echte hooggebergte met toppen boven de 2000 meter. 

Terug op de camino in  Sto. Domingo de la Calzada, zagen we dat er nu betaald moet worden om in de kerk de bekende levende haan te mogen zien. Verder over een kaarsrechte weg van meer dan 8 km. naar Belorado. 

In de herberg mochten we de kamer en de stapelbedden delen met Michelle en Amanda, twee jonge Amerikaanse highschool docenten (Moderne Geschiedenis en Spaans). Ze waren aan het herstellen van een teleurstellende start van hun camino. Na twee dagen had Michelle al zoveel last van open blaren op haar voeten, dat ze niet meer verder konden. Na een rustperiode hadden ze vandaag weer een etappe kunnen lopen. Tijdens het avondeten vertelden ze  enthousiast over hun werk, maar ook over de toenemende werkdruk en de magere salariëring. Steeds grotere groepen ( tot 39 leerlingen), steeds meer taken, steeds meer administratie, meer verantwoordelijkheid en minder ruimte om het vak op een eigen manier vorm te geven.  Voor ons heel herkenbaar. Wat willen we als samenleving bereiken als we zo omgaan met geïnspireerde jonge mensen? 

De etappe naar Burgos had 2 gezichten. s' Ochtends door het prachtige heuvelland van de Montes de Oca naar San Juan de Ortega. Dit  afgelegen klooster is een historische plaats op de camino. Hier dronken we koffie met lopers en fietsers. Fietsers bewonderen onze Koga's.

Daarna door het voorgeborchte van Burgos: autowegen, industrieterreinen en nieuwbouwwijken. Via een fietspad door het park kwamen we in het centrum. We vonden snel een Hostal in een flatgebouw. Net als overal waar we komen, wordt er ook hier goed voor de fietsen gezorgd. Ze mochten op de 2de etage bij de receptie staan; wij kregen een kamer op de 7de verdieping.
We bezochten de kathedraal en zaten uren op bankjes op pleinen, kijkend naar het Spaanse stadsleven dat rond 6 uur weer op gang komt. Oude dames lopen in hun mooiste kleren een rondje. Mannen discusieren. Kinderen spelen.

Vandaag aan de meseta begonnen. De Spaanse hoogvlakte kan ongenadig zijn door hitte en/of tegenwind. Voor ons was er de genade van een frisse stormwind in de rug. We waren in Hontanas en zagen hoe sterk de voorzieningen zijn uitgebreid. In 2008 was er een herberg, nu telden we er al vier.
In Frankrijk hadden we dagelijks de zorg om betaalbare slaapplaatsen te vinden. Hier is die zorg er niet. We rijden in de loop van de middag het dorp in en lopen een herberg binnen.
Ook vandaag voor  6,50 euro p.p. weer een stapelbed gevonden in een karakteristiek oud huis midden in het dorp.

Najera.      2033 km

In Spanje zitten we meer in de bar dan in de kerk. Het begint al rond zeven uur s' ochtends voor ontbijt. Na 25 km. tijd voor koffie en thee. (Vanochtend zaten op het mooie plein voor de kathedraal van Logrogno.) En ook de rest van de dag moeten we natuurlijk steeds vocht bij tanken. Er zijn hier ook veel meer bars dan in Frankrijk en ze hebben ruimere openingstijden.  Vandaag is het zondag en in Frankrijk was het s' middags ( en buiten de grotere plaatsen s' avonds ook) totaal uit gestorven. Het had iets beangstigends voor ons. Hier in Spanje is er volop leven. De terrasjes zitten vol met oudjes en gezinnen met kinderen. Ook hier voelen we ons welkom. Vaak wensen mensen ons ' Buen Camino'.

In het Spaanse landschap voelen we ons nu beter thuis dan in 2008. Toen vergeleken we het steeds met Frankrijk en die vergelijking viel steeds negatief uit voor Spanje. Nu zien we meer de eigenheid en de eigen schoonheid van dit land. Het is hier niet idyllisch, maar open, wijds en ruw. Er is niets om de lelijkheid van snelwegen, fabrieksterreinen, rommel en verval te verbergen. Het is schaamteloos eerlijk. Toen we in mei door het Roerdal naar de Eifel trokken, reden we door prachtige natuur. Maar die strook langs de rivier was vaak maar 200 meter breed. Daarbuiten ook snelwegen en fabrieksterreinen.

Dus de bar wordt steeds aantrekkelijker en de kerken steeds minder. Gisteravond zaten we in de grote kerk van Los Arcos. Bijna elke centimeter uitbundig versierd met (geroofd) bladgoud. We hebben geprobeerd te bedenken welke voor ons in voelbare religieuze ervaring hier verbeeld wordt. Het lukte niet.

Vandaag steeds parallel gefietst aan de camino van de lopers. Naast ons, op het onverharde pad overal mensen met rugzakken. Alleen, met twee of in kleine groep. Heel herkenbaar. 

Er zijn opvallend veel jonge mensen onderweg. Amerikanen, Duitsers, Spanjaarden, maar nauwelijks landgenoten. 

De 'weg' is bewegwijzerd als een verkeerswegen, met grote uniforme richting borden, waarschuwingsborden bij kruisingen met de verharde weg.  Verkeerd lopen kan niet meer. Verkeerd fietsen wel, omdat als we even staan te twijfelen er wel een lokale bewoner komt om ons naar de camino te wijzen. Als wij proberen aan te geven dat we de fietsroute zoeken en dreigen een andere kant op te gaan, worden de woorden en gebaren steeds nadrukkelijker. Wij blijven vriendelijk 'gracias' zeggen en gaan onze eigen weg. Voor Spanjaarden is het normaal om de camino per mountainbike over de onverharde weg te doen.

Ook de voorzieningen zijn uitgebreid en luxer geworden. In 2008 was de keuze bij het pelgrimsmenu: lomo (varkslapje)  of pollo (kip). Nu zijn er 5 keuzes bij voorgerecht en 5 bij het hoofdgerecht. De nieuwe herbergen hebben,kleinere slaapzalen, betere bedden en sanitair. En Wifi....

Cezur Mentor.  1908 km.

'Kijk de auto's drijven in de rivier'. De fietsenmaker in Pamplona liet op zijn mobieltje zien dat er vlakbij ernstige overstromingen waren. We konden ons dat best voorstellen. Het had de hele avond en nacht geregend en ook tijdens de 20 km die we al hadden gefietst goot het. Het fietspad langs de rivier was onbegaanbaar; het was overstroomd. We hadden te doen met alle berugzakte mensen langs de weg. Drie dagen geleden vol goede moed vertrokken uit St. Jean en nu al voor de derde dag mist en regen. Gisterenavond hadden we in de herberg al gezien hoe veel mensen moeizaam liepen en verwondingen hadden aan de voeten.

Bij het binnenrijden van Pamplona kreeg ik een lekke band. Het regende dat het goot, maar binnen de kortste tijd kwamen wel een tiental mensen langs om te vragen of alles goed ging en vooral in voor ons onbegrijpelijk Spaans of Baskisch advies te geven.

We waren bij de fietsenmaker terecht gekomen, omdat we bij beide fietsen nauwelijks nog remkracht hadden. Na twee van de boeiendste uren van onze tocht vertrokken we met afgestelde remmen en versnellingen en nieuwe remblokjes. Het was een bijzondere fietsenmaker. Toen ik bij het binnenkomen vroeg of hij tijd had om de remmen bij te stellen, antwoordde hij ''That depends, are you a christian?'' Voor christenen zou hij misschien geen tijd hebben; of het zou meer kosten.  Later legde hij uit dat hij deze opening vaak gebruikte om mensen te laten ervaren wat het betekent om beoordeeld te worden op geloof of ras. 

Ook maakte hij ons onmiddellijk duidelijk dat hij geen Spanjaard was, maar een Bask. Tijdens het werken aan de fiets spraken we over de economische crisis, corruptie, filosofie, politiek, onderwijs en ...... Bossche Bollen. Want hij wist ook het een en ander van ons land.

Toen we bij hem vertrokken was het droog. Pamplona was zich aan het opmaken voor de San Fermin feesten. We ontvluchtten de drukke binnenstad en streken neer in een herberg aan de voet van de Alto del Perdon. Maar 26 km van ons vertrekpunt vanochtend na een boeiende fiets(pech)dag.

Zubiri   1881 km

We lagen vanacht met veel verschillende nationaliteiten op de slaapzaal: Amerikanen, een Pool, enkele Spanjaarden, een Duitser en een Koreaan. Zij spaken wel allemaal de internationale taal van het snurken.

 Wij hadden afgesproken om om 7 uur op te staan, maar onze buren in de stapelbedden dachten daar anders over. Om half zes was iedereen al bezig met pakken voor hun eerste dag op de camino.

Dus begonnen wij voor onze doen ook vroeg aan de oversteek van de Pyreneeën. In een mooi dal fietsten we eerst naar de Spaanse grens en daar begon een geleidelijke klim van 16 km. Hanneke heeft soms wel gevloekt, maar over het algemeen liep het gesmeerd. Na de top en een kort bezoek aan Roncesvalles begonnen we aan  een flinke afdaling.  We hadden vandaag geluk met het weer. Het was, zoals gebruikelijk in de westelijke Pyreneeën, bewolkt. Maar het onweer brak pas los toen we hier in de 'albergue' waren.
We moeten natuurlijk wel even wennen nu we opgenomen worden in de stroom van pelgrims uit alle werelddelen. In de herberg is het druk. We mochten kiezen of we morgen met de groep van half zeven of van zeven uur willen ontbijten. Wij kozen natuurlijk voor het laatste. Maar we genieten ook van al die verschillende mensen om ons heen. Er heerst een sfeer van verwachting en optimisme.

St. Jean Pied de Port.     1825 km.

De oversteek van Orolon naar St. Jean voert door Frans Baskenland. Een streek van groen en rood. Het baskisch rood van de boerderijen tegen de achtergrond van groene heuvels.

We bezochten het romaanse kerkje in L'Hopital St. Blaise. Voor alle mensen met keelpijn staken we een kaarsje aan bij de heilige Blasius. Wij weten nog dat we als kinderen jaarlijks de blasiuszegen kregen: twee gekruiste kaarsen tegen je keel.

Daarna de beklimming van onze eerste 'col': de col d'osquich. Met aan het begin en na elke kilometer een aanduiding van hoogte en stijgingspercentage. We klimmen langzaam, maar gestaag. Donkere wolken dreigen en vlak voor de top vallen dikke druppels. We hebben een hotel op de top met fantastisch uitzicht, maar daar hebben we niet van kunnen genieten,omdat het die middag en avond bleef regenen en we al snel bedekt werden door mist en wolken.

Vanochtend afgedaald vanuit de wolken. We kwamen snel op vertrouwd terrein, de drukke weg naar St. Jean Pied de Port. Dit voelde anders aan dan de andere keren dat we fietsen op onze wandelroute van 2008. Er was kippenvel en een speciaal soort gevoel van 'aankomen'. Wat maakt deze plaats zo speciaal?
We kregen op het pelgrimsbureau een nummer van het stapelbed in de gemeentelijke refuge. We waren gelukkig vroeg, want nu staan er zeker 20 mensen buiten te wachten .
Vandaag dus een halve rustdag. Morgenvroeg op weg naar Spanje. Dan trekken we de Roelandspas over.

Ook vandaag kregen we onderweg steeds weer aanmoedigingen. Men roept ''bon courage'', zwaait, steekt een duim op of toetert. We hebben maar een keer ''allez poupou'' gehoord. Maar die man was zeker van de leeftijd van Raymond Poulidor.

Col d'Osquich.  1800 km 

Zaterdagmiddag aan het einde van onze rit naar Montesquiou zagen we in de verte de vaal blauwe schijn van hoge bergen met hier en daar witte sneeuw vlekken. De Pyreneeën kwamen in zicht. Het was geen opwekkende gebeurtenis. We waren totaal uitgewoond door de hitte en het voortdurend beklimmen van eindeloos veel heuveltjes. De winkel was zaterdag middag gesloten en het restaurant zou die avond ook niet open zijn. De man van de bar wilde ons wel een brood verkopen, want wij deden 'le chemin'. Je kon merken dat hij het vervelend vond om ons zo, met alleen een brood, de hitte in te sturen.
We sliepen die avond op een ganzenboerderij waar foie gras te koop was. Toch maar niet gedaan en van de restjes uit onze voorraad een broodmaaltijd bereidt.

Die nacht was er een flink onweer. En na bijna 4 weken moesten we die zondag voor het eerst schuilen voor de regen. Zo kwamen we onder de arcades van het marktplein in Marciac aan de praat met Christophe. Hij nodigde ons bij hem thuis uit voor de koffie.
Omdat hij ook in het onderwijs werkt, hadden we genoeg gespreksstof.
Via een stukje van het parcours van de 19de etappe van de Tour de France van dit jaar (25 juli) reden we naar Maubourguet . Onder het overdekte marktplein was er rommelmarkt, waar we ook frites en worstjes konden eten. We kregen meer aandacht dan de kraampjes met 'rommel'. Iedereen wilde iets horen over onze tocht.

Daarna nog een hele middag klimmen en dalen in de stromende regen. Af en toe schuilen in een bushokje. In een van die hokjes, bij een boerengehucht, was een plank met boeken: La petite bibliotheque libre. Iedereen kon boeken meenemen. Reglement: "il n'y a pas de reglement''.
We kwamen nat bij een gesloten hotel, terwijl we wel gereserveerd hadden. Er hing een telefoonnummer en de eigenaar gaf telefonisch door waar hij de sleutel verstopt had. We hadden het hele hotel voor onszelf.
Maandag 30 juni werd Hanneke wakker van de piepjes van haar telefoon. De berichten met felicitaties voor haar 61-ste verjaardag kwamen binnen.
Met mooi weer vertrokken we naar Orolon Ste Marie, het eindpunt van onze route 'Langs Oude Wegen'. Oude mensen langs oude wegen.

Tijdens onze middagpauze op een bankje onder een plataan werd Hanneke gebeld door de kinderen uit haar klas. Ze zongen voor haar en stelden vragen over de tocht. Een fantastisch verjaardagscadeau.

Lectoure  1550 km.

We hebben net in de tuin gegeten onder de vijgenboom met uitzicht op het dal van de Gers. Er is een grote keuken in de gite waar we vannacht slapen. We hebben dus zelf wat gekookt. Echt een fijne afwisseling na zoveel dagen uit eten.

Niet alleen verandert met het landschap de kleur van de koeien, maar ook de grootte van de eiken. Bij de Dordogne reden we door bossen van steeneik. En mijn favoriete muurtjes van losse stenen met vetplantjes en mos. Het was voortdurend dalen en klimmen. Zeker bij de kloof van het bedevaartsoord Rocamadour.  De pelgrimstrap deden we niet op onze knieën. Maar veel touristen namen niet eens de moeite om te klimmen en liepen op en neer in de straat met winkeltjes. Bij de Zwarte Madonna staken we een kaarsje aan. Kaarsjes aansteken  doen we bijna dagelijks. Met de gedachten aan mensen die we achter lieten, thuis en onderweg.

Na een dag fietsen, zoeken naar een slaapplaats, douchen en wassen, genieten we vaak van het half uur rust en stilte bij het bezoeken van de kerk.

De Lot was de volgende grote rivier die we overstaken. In Cahors reden we over de beroemde Pont Valentre (met streepje op de e)

.

Na de Lot kwamen we in het brede stroomgebied van Tarn en Garonne. We fietsen zelfs een dag op vlakke wegen door deze vruchtbare streek met fruitteelt en de eerste velden met zonnebloemen die op het punt staan om in bloei te komen.

In Moissac kwamen we op de pelgrimsroute die over de Gr 65 van Le Puy en Velay naar St. Jean loopt. Misschien wel de populairste wandelroute van Frankrijk. Dat was te merken : overal mensen met rugzakken en een groot aanbod aan opvang. Wij kozen voor Ancien  Carmel, een oud klooster met een mooie binnentuin. We bezochten de beroemde abdij St. Pierre, ook met een magnifieke kloostertuin en de abdijkerk met de timpaan.

Met nog steeds prachtig weer naderen we de Pyreneeën. We hopen in de loop van volgende week in St. Jean Pied de Port aan te komen.o

Martel  1340 km.

Met de verandering van het landschap veranderde ook de kleur van de koeien. De witte koeien van de Berry hebben plaats gemaakt voor de rood bruine van de Limousin.

In Cluis waarschuwde de beheerster van de pelgrimsopvang dat de vlakte voorbij was en het klimmen begint. We merkten dat ze gelijk had toen we de Creuse binnenreden. We kwamen langs hotel Les Ruines, waar we in 2008 met Marina en haar moeder gegeten hadden.

Ook de volgende etappe van La Souterraine naar St. Leonard de Noblat riep herinneringen op aan onze voettocht. Maar we vonden het landschap nu nog veel mooier. Overal prachtige oude eikenbomen en zoveel tinten groen. 

Na St. Leonard buigt de pelgrimsroute van Vezelay naar het westen via Limoges. Wij rijden naar het zuiden. We slapen dus weer in hotelletjes. We missen de ontmoeting met de voet pelgrims. Die ontmoeting is vaak van hart tot hart. Ieder heeft zijn of haar verhaal waarom hij /zij op pad is gegaan. Verhalen met grote en kleine verlangens, want je gaat niet zomaar even voor 3 maanden alleen op stap.

Wij trokken via Uzerche en Brive la Giallarde richting de Dordogne. We zijn nu volgens onze routebeschrijving aangekomen in het zwaarste deel van het traject tot de Pyreneeën. We hebben vandaag inderdaad enkele lange klimmen gehad. Een van 6 km. Maar we vinden de etappes met veel korte venijnige klimmetjes zwaarder.  Ook het weer maakt het zwaar. We hebben enkele dagen van boven de dertig graden achter de rug en dat is uitputtend. 

Vandaag kwamen bij de overdekte markthal in het centrum van Martel. Hier maakten we 27 jaar geleden een foto van ons Anna.
Een kleutertje van bijna 3 jaar die boos werd omdat haar ijsje op was.


Onderweg bezoeken we veel kerken. We staren vaak onbegrijpend naar een eindeloze hoeveelheid heiligen.

Maar ook onderweg komen we rare snuiters tegen. Eerst dachten we aan oranje-supporters  die de weg kwijt waren.
Maar het bleken deelnemers te zijn aan een hardloopwedstrijd  van 1000 km van St. Malo naar de Middellandse Zee.

Le Chatelet. 1010. Km

In de Chamberes d'hote Domaine Malthoff sliepen we bij een echte wijnboer uit de Bourgogne. We mochten in de keuken ons eigen avondmaal klaarmaken, maar wel op voorwaarde dat we er geen wijn uit de supermarkt bij zouden drinken.
De volgende dag eerst langs het Cantal du Nivernais en daarna de klim naar Vezelay. Dit stadje op de 'colline eternelle' heeft een bijzondere uitstraling. Moeilijk onder woorden te brengen, maar  zoiets als: 'Hier gebeurt iets wat echt van betekenis is.'
We bezochten de vespers in de prachtige basiliek Marie Magdalena en genoten van gezang en stilte.
Op de slaapzaal van Centre Sainte Madeleine ontmoetten we enkele Nederlandse en Duitse wandelpelgrims. Steeds direkt hartelijke contacten. Fietspelgrims hebben we nog niet ontmoet.

Via de westgrens van het Parc du Morvan trokken we naar Nevers . Daar staken we de Loire over en enkele kilometers verder via een aquaduct de Allier. Vreemd om langs een kanaal te fietsen dat op 15 meter hoogte dwars over een rivier gaat.

We sliepen in de Nederlandse pelgrimsrefuge Nos Repos in Augy sur Aubois. Vrijwilligers komen hier steeds voor 2 weken wonen om het onderkomen te beheren. Voor 10 euro pp kun je op de slaapzaal slapen en er is van alles waar een pelgrim behoefte aan kan hebben: spullen om te koken, drank, informatie, enz.
Met Jan, een ervaren pelgrim en lid van het bestuur van het Vlaamse Genootschap van Santiago de Compostela, wisselden we ervaringen  uit over onze tochten. Hij beheerde, samen met zijn vrouw, op dit moment de pelgromsopvang. We konden ook onze dankbaarheid uitspreken over al dit soort vrijwilligerswerk dat ten dienste van ons gedaan wordt.

PS. Soms ontbreekt er een teken op de Franse woorden. We kunnen digitaal al veel, maar nog niet alles.

Coulanges-la-Vineuse. 750 km

"Jullie rijden vandaag een stuk op de route van de Tour de France", zei de vrouw van het hotel in Ste Menehould bij het afscheid. "Op 11 juli komt de tour hier langs mijn bar, het zal druk worden". 

Voor ons werd het een etappe door golvend landbouw landschap naar Vitry le François. De deur van ons slaapadres, in  het klooster van de Jesus Misericordia, werd open gedaan door dezelfde gastenzuster die ook in 2008 voor ons opende. In het gastenboek lazen we de tekst die Hanneke daar op 11 april van dat jaar schreef. 

Via het fietspad langs het kanaal Marne Saonne trokken de volgende dag naar het Lac du Der -Chantecoq. Dit grote meer is bij vogelaars heel bekend, onder andere door de trek van de kraanvogels. Niet alleen voor vogels, maar ook voor ons fietsers is het hier een paradijs. Langs het hele meer ligt op de dijk een goede asfaltweg waar alleen wandelaars en fietsers op mogen. Via Brienne le Chateau reden we naar de gite d'etappe in Unieville. We hadden de gite helemaal voor ons tweeën. We konden er zelf  koken.

We moesten weer vroeg vertrekken, want de vrouw uit het dorp die de gite beheert, moest gaan oppassen bij haar kleinkind. De hele route naar Troyes, zo'n 60 km, ging over een vrijliggend fietspad. Eerst langs de grote meren van het Floret d'Orient en daarna langs het kanaal.

Frankrijk krijgt steeds betere fietsvoorzieningen, ook in de steden zie je steeds meer fietspaden en fietsstroken en zelfs bewaakte stallingen.  In Troyes sliepen we in het dienstencentrum van het bisdom. Het bezoek aan de kathedraal maakte grote indruk op ons. Hier ervaren we een spiritualiteit die we tijdens onze voorjaarsvakantie in Rome zo misten. De moderne kunst in de kathedraal maakt het religieuze zoeken nog levendiger.

Bij het vertrek uit Troyes zagen we op een kruising voor het eerste het logo van 'Langs Oude Wegen....' op de paal van een verkeersbord staat . Tot nu toe reden we een eigen route, vanaf hier volgen we een van de beschreven routes richting de Pyreneeën. Dat is vooral gemakkelijk bij het vinden van slaapplaatsen. En zo kwamen we, weliswaar 4 km buiten de route, cisterciënzer abdij van Pontigny. De grote verrassing van onze tocht tot nu toe. 

De ruimte en de stilte die hier 900 jaar geleden vorm gegeven is, neemt gemakkelijk het lawaai van het barokke middenstuk in zich op. Deze kerk begrenst de ruimte niet, maar geeft haar vorm en ervaring. De abdij is het centrum van Mission de France, een poging om vanuit de kerk aanwezig te zijn in  de niet kerkelijke wereld. Dit roept veel herinneringen op aan mijn vroegere werk, vooral aan het arbeidspastoraat. Soms vallen puzzelstukjes op hun plaats, zoals hier vandaag in deze abdij.

We sliepen op een slaapzaal in het huis van Mission de France vlakbij de abdij.

Vanmiddag in Auxerre stond ik onverwacht voor het beeld van Marie Noel, een lokale dichteres. Pierre had mij gevraagd om juist over haar iets te vertellen in zijn afscheidsdienst. Vooral haar uitspraak "God kan niet lezen", had hem getroffen omdat die zo mooi het kerkelijk en theologisch geschrijf relativeert.

Een week dus met weinig wifi, maar  veel verbinding.

Ste  Menehould.   432 km

Op een mooie pinksterdag...... .fietsen we samen door een zeer warm Argonne. We rijden een eigen route over kleine weggetjes.  Tijdens mijn vele kaartleesuren in de afgelopen jaren, lagen sommige van die weggetjes er zo uitnodigend bij dat ik ben blijven zoeken hoe ik ze kon opnemen in een doorgaande route. Inderdaad het zijn prachtige fietswegen. Vanwege het pinksterweekend zijn er zelfs in de kleinste dorpjes activiteiten. Veel rommelmarkten. En omdat we nog steeds rond  de zestig kilometer per dag fietsen, hebben we de tijd om af te stappen en rond te kijken.

 

We zijn nu op het meest oostelijke punt van onze tocht niet ver van Verdun. Vandaag zijn we dan ook de frontlinie van de Eerste Wereldoorlog gepasseerd. De eerste uren Duitse oologskerkhoven en de laatste uren de Franse nationale begraafplaatsen. 

Charleville-Mezieres.   315 km

De Voie verte Trans-Ardennes is een aanrader. Een prachtige fietsroute langs de grote meanders van de Maas dwars door de franse Ardennen.Bijna overal een vrijliggend verhard fietspad direct langs de oever van de rivier. En gelukkig niet ontsierd door bordjes en paaltjes zoals bij de Vennbahn. We reden de 80 km van  Givet naar Charleville in 2 etappes. Gisteren onder een zwaar wolkendek met sterke tegenwind, vandaag in stralende zon.

Onderweg halen we herinneringen op van meer dan 30 jaar geleden. In 1979 fietsten we dit traject ook al eens op weg naar de Vogezen en in 1982 nog een keer op weg naar Zwitserland. Er is veel veranderd, maar het genieten van samen onderweg zijn is nog steeds hetzelfde.

Zo'n 10 km na de Franse grens ontmoetten we de eerste mede pelgrim. Een vrouw uit Noord Duitsland die al 6 weken te voet onderweg is. Ze heeft zeker nog 3 maanden te gaan voor ze in Santiago is.

Wij verlaten morgen het Maasdal en trekken Argonne in. 

Anhee.  196 km

Vandaag zijn we pelgrim 34 en 35 in de rij van pelgrims die het echtpaar Puissant-Thiran dit jaar al onderdak hebben gegeven in hun huis in Anhee. De warme ontvangst in hun huiskamer doet snel de regen van deze fietsdag vergeten. Vooral tijdens onze tocht door de drukke straten van Namen waren er flinke plensbuien.

We passen ons gemakkelijk aan. Zowel de regendag als het 'thuiskomen' in ons gastgezin komen ons vertrouwd voor.

Het is mooi om te zien hoe we zonder moeite een plaats krijgen in de dagelijkse gang van zaken. Hoe er tussen de ontvangst van kinderen en kleinkinderen voor ons gekookt wordt. We moeten nog wel wennen aan de taal, want nu af aan zullen we in het Frans het gesprek moeten voeren

.
De boom op deze foto hangt bij  Bert en Annet als winterlandschap in de keuken.

Hoegaarden-Meldert   126 km

De tweede stempel in ons pelgrims paspoort kregen we in de Norbertijner abdij van Tongerlo. De paters kennen natuurlijk Dennis Hendrickx, pastor in Tilburg - noord en abt van de abdij in Heeswijk Dinter. Vandaag is hier ook de verkiezing van een nieuwe abt.

Steeds herkennen we de weg die we in de koude dagen van eind maart 2008 liepen. Daardoor krijgen we ook steeds meer bewondering voor onszelf. Nu fietsen we in een dag naar  Westerlo, een afstand waar we drie dagen op liepen.

Vandaag via de abdij van Averbode naar het bedevaartsoord Scherpenheuvel. Door de eerste heuvels van het Hageland naar een B&B in de schuur van een oude boerenhoeve. We kunnen hier zelf koken. Samen met 3 Portugese bouwvakkers zitten we nu in de keuken aan de thee.

Ook hier in midden België, bijna op de taalgrens, is Riel niet ver weg. Vanmiddag stopte in een klein dorp een Nederlandse auto om ons de weg te vragen. Hanneke zag op het nummerbord: garage van Riel. Het bleek Jan van Riel te zijn uit Riel. Hij had nog net niet bij Hanneke in de kleuterklas gezeten.

Morgen via de Ravel 2, fietspad over een oude spoorlijn, naar Namen en dan langs de Maasoever richting Dinant.

Op weg naar het einde van de wereld.

De fietsen zijn gepoetst, de tassen gepakt. Het huis opgeruimd.
We hebben afscheid genomen van heel veel lieve mensen. Dank voor alle goede wensen. 

De eerste etappe voert ons langs Riel. Bij de school van Hanneke krijgen we de eerste stempel in ons pelgrimspaspoort. 

We volgen de eerste drie dagen de route die we in 2008 liepen. Dus via het Bels Lijntje naar Turnhout en dan verder zuidwaarts naar Namen.Dan trekken we via het Maasdal Frankrijk in.

Fietsen in de Eifel 

Als voorbereiding op onze grote tocht naar Santiago de Compostella fietsten we in de meivakantie een week in de Nord Eifel . Maar ook hier was er al een ontmoeting met de Camino.

Vanaf Roermond volgden we de rivier de Roer tot diep in de Nord Eifel. Deze Rur Ufer Radweg is een echte aanrader; niet te zwaar, toch heel afwisselend en steeds midden in de natuur. Bij de Rursee  (een groot stuwmeer in de Rur) fietsen we via de Urftalradweg naar Gemünd en Schleiden. 

Daarna weer langs de Rur naar Monschau en via de Vennbahn terug naar Aachen.

 .